Ο κρεοπώλης, ο φούρναρης και η μαμά
 |
| https://themamafesto.wordpress.com/2012/03/07/some-of-the-rest-of-us/ |
Ο Adam Smith, οικονομολόγος και φιλόσοφος, θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας της σύγχρονης οικονομίας. Ο Smith, λοιπόν, το 1776[1], έγραψε πως «δεν περιμένουμε το δείπνο μας από την καλοσύνη του κρεοπώλη και του φούρναρη, αλλά από την ιδιοτέλειά τους. Απευθυνόμαστε όχι στην ανθρωπιά τους, αλλά στην αγάπη για τον εαυτό τους (self-love- η ιδιοτέλεια)». Καθόλου τυχαία παραδείγματα, κατά τον ίδιο, καθώς αυτούς θεωρούσε τη βάση της οικονομίας, αυτούς στους οποίους ο εργαζόμενος άντρας βασιζόταν για την τροφή του.
Κι έρχεται, λοιπόν, 2,5 αιώνες μετά η Katrine Marçal[2] στο βιβλίο της «Who cooked Adam Smith’s dinner» να μας θυμίσει κάτι τόσο δεδομένο και αυτονόητο που έχω ξεχάσει κι εγώ, κι εσύ και προφανώς ο Smith. Την απλήρωτη εργασία της μητέρας που ετοιμάζει καθημερινά το φαγητό του γιου και του άντρα της. Αυτή είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομίας, η μητέρα, που χάρη σε αυτήν ο επιχειρηματίας, ο οικονομολόγος, ο εργάτης, ο κρεοπώλης πηγαίνει φαγωμένος και παραγωγικός στη δουλειά του[3]. Είναι αυτή η απλήρωτη εργασία στην οποία βασίζεται όλη η οικονομία. Και αυτή το κάνει από «καλοσύνη και ανθρωπιά» κι όχι από «αυτό-αγάπη».
Θα μου πεις υπάρχουν εργένηδες, υπάρχουν άντρες που μαγειρεύουν, μονογονεϊκές οικογένειες χωρίς μητέρα, ομόφυλοι γονείς… Απλά αν μου το πεις αυτό προφανώς δουλευόμαστε και δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω καν.
Ο κανόνας, λοιπόν, διαφαίνεται υπέροχα (και τρομακτικά) από
το ρεπορτάζ της
Caroline Kitchener για τον ιστότοπο The Lily[4],
σύμφωνα με το οποίο σε πολλά επιστημονικά περιοδικά παρατηρείται μέχρι και 50%
μείωση των στις υποβολές άρθρων προς δημοσίευση από γυναίκες επιστήμονες. Γιατί
εκεί που ήταν να είναι στο εργαστήριο ή το πανεπιστήμιο, μάλλον είναι σπίτι και
αντί για την τηλε-εργασία απασχολούνται περισσότερο στην απλήρωτη εργασία τους. Και
γιατί λέω κανόνας; Γιατί δεν θέλω να κάνεις εικόνα την κατάκοπη γυναίκα με το
τσεμπέρι κάπου στα Ζαγοροχώρια που στρώνει τραπέζι στον άντρα της, τον κρεοπώλη
του χωριού. Θέλω να κάνεις εικόνα την καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιό σου που
προσπαθεί να διορθώσει την εργασία σου εν μέσω ιπτάμενων παιχνιδιών. Σοβαρά, το
είδα μπροστά στα μάτια μου πριν 2 εβδομάδες. Παρακολουθούσα μία τηλεδιάσκεψη
και, αφού η καθηγήτρια μας χαιρέτησε, μας λέει «Θέλω να ζητήσω προκαταβολικά
συγνώμη αν ακούσετε κραυγές αγωνίας θα είναι τα παιδιά μου. Ή ο άντρας μου». Και
ρε παιδιά, στη μισή ώρα τηλεδιάσκεψης μπαίνει μέσα στο δωμάτιο ένα 5χρονο και της
λέει «Μαμά, πείνασα.», «Πες στον μπαμπά να σου φτιάξει ένα τοστ» της απαντάει
αυτή. Και το κοριτσάκι αν-έχεις-το-θεό-σου της απαντάει «του είπα, και μου είπε
να ρωτήσω πότε τελειώνεις για να μου βάλεις να φάω». Γέλασε αμήχανα, όπως κι
εμείς. Δεν σου κάνω πλάκα. Έγινε μπροστά στα μάτια μου.
Σου έχω, λοιπόν, μία πρόταση για σήμερα. Ναι, παρόλο που η οικονομία πρέπει να κινηθεί, καλύτερα μην της πάρεις λουλούδια σήμερα. Κάνε, όμως, τις δουλειές που κάνει αυτή για εσένα κάθε μέρα. Το ξέρουμε πως δεν θα αντέξει, κάποια στιγμή θα σου πει «Να σου φτιάξω τοστάκι να φας;» γιατί, άλλωστε, το κάνει από αγάπη. Δοκίμασέ το, όμως. Μπορεί να λέει πως δεν της είναι κόπος, πως αυτή είναι η χαρά της, μπορεί όντως να είναι έτσι. Ένα ειλικρινές ευχαριστώ για όσα κάνει κάθε μέρα, όμως, σίγουρα θα το εκτιμήσει.
Κι εγώ με τη σειρά μου, ευχαριστώ μαμά. Θα μαγειρέψω
μακαρόνια με κιμά σήμερα, με τον κιμά τον έτοιμο στα σφραγισμένα βαζάκια που
μου στέλνεις. Και θα έχω την ψευδαίσθηση ότι μαγείρεψα το φαγητό που σαν
φάμπρικα μου ετοιμάζεις κάθε τόσο. Α και, μην ξεχνιόμαστε, μου ‘χεις λείψει
πολύ.
[1] Smith, A. (1776). The Wealth of Nations. London: W. Strahan and T. Cadell.
[2] Marçal, Κ. (2016). Who cooked
Adam Smith’s dinner. London:
Granta.
[3] Η αλήθεια είναι πως, ενώ το βιβλίο βασίζεται σε μία ενδιαφέρουσα ιδέα, τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί η Marçal χάνουν την ισχύ τους λόγω της επικέντρωσης στην οικονομολογία ως επιστήμη και όχι στην πατριαρχική δόμηση της οικονομίας ως συστήματος. Μία αντίστοιχη κριτική θα βρεις εδώ https://www.nytimes.com/2016/06/12/books/review/who-cooked-adam-smiths-dinner-by-katrine-marcal.html
Comments
Post a Comment